«Θεέ μου, πόση αμαρτία πρέπει να περιέχει αυτή η πόλη για να 'χει τόσες εκκλησίες»

Ωδη


Νεαρέ γιε του μπακάλη
λατρεμένε διαβάτη της νύχτας
για σένα αφήνει η Αφροδίτη
τα κλειδιά στην πόρτα
για σένα ξενυχτάνε οι φοιτητές
της Γεωπονικής Σχολής
Για σένα λοιώνει το σαπούνι στα χέρια μου

ΕΡΩΤΑΣ

Ολόκληρος στον έρωτα δοσμένος

άλλη χαρά δεν έχω παρά μόνο

στην άγρια σου ματιά να κρυφολιώνω

και να σου είμαι πάντα υποταγμένος

Κι όταν στα πόδια σου, γονατισμένος

τ' απελπισμένα χέρια μου απλώνω

όπως με διώχνεις, νιώθω τέτοιο πόνο

που ευφραίνομαι σα σκύλος κλωτσημένος

Σκληρό αγόρι, όσο με πληγώνεις

τόσο και πιο πολλή χαρά μού δίνεις

Σκιρτά η ψυχή μου, όταν τη ματώνεις

Και τρέμει από φόβο, μήπως γίνεις

πιο τρυφερός μια μέρα, γιατί ξέρει

να χαίρεται, μονάχα αν υποφέρει

ΦΩΣ ΚΑΙ ΣΚΟΤΑΔΙ (σβήσε τοφως)

Με τη συστολή φοράς τη στολή

κι όταν την πετάς, πετάς.

Σβήσε το φως επέμενε,

θυμήθηκα μιαν άλλη μου αγάπη,

τα ήθελε όλα αναμμένα.

Δεν ξέρω τι να προτιμήσω.

Μες στο σκοτάδι 

χάνεται η ασκήμια μου,

μέσα στο φως 

λάμπει η ομορφιά σου.

Με τη συστολή φοράς τη στολή

κι όταν την πετάς, πετάς.

Μες στο σκοτάδι χάνεται η ασκήμια μου,

μέσα στο φως λάμπει η ομορφιά σου.

Με τη συστολή φοράς τη στολή

κι όταν την πετάς, πετάς.

ΜΕ ΚΑΤΝΥΞΗ

Έλα να ανταλλάξουμε

κορμί και μοναξιά.

Να σου δώσω απόγνωση,

να μην είσαι ζώο,

να μου δώσεις δύναμη,

να μην είμαι ράκος.

Να σου δώσω συντριβή,

να μην είσαι μούτρο,

να μου δώσεις χόβολη,

να μην ξεπαγιάσω.

Κι ύστερα να πέσω

με κατάνυξη στα πόδια σου,

για να μάθεις πια να μην κλωτσάς.

ΤΟ ΓΑΙΔΟΥΡΑΚΙ

Αδέσποτο στους δρόμους τριγυρνάει

ένα μικρό γαϊδούρι μοναχό,

κανένα χορταράκι μασουλάει

γιατί 'ναι πεινασμένο το φτωχό.

Κοιτάει τ΄ αυτοκίνητα θλιμμένο

και σκύβει το κεφάλι καταγής,

κι εκείνα σταματούνε να περάσει

σα λείψανο μιας άλλης εποχής.

Καημένο γαϊδουράκι, που διαβαίνεις

χωρίς ποτέ να χάρηκες στοργή,

ποιος ξέρει σε ποιο δρόμο κάποια μέρα

μια ρόδα θα σου πάρει τη ζωή.

Όταν σε περιμένω και δεν έρχεσαι,

ο νους μου πάει στους τσαλακωμένους,

σ' αυτούς που ώρες στέκονται σε μια ουρά,

έξω από μια πόρτα ή μπροστά σ' έναν υπάλληλο.

Κι εκλιπαρούν με μια αίτηση στο χέρι

για μια υπογραφή, για μια ψευτοσύνταξη.

όταν σε περιμένω και δεν έρχεσαι,

γίνομαι ένα με τους τσακισμένους

Αίμα στη χλαίνη αίμα στο χορτάρι,

αίμα στο επικίνδυνο φεγγάρι.

Το επικίνδυνο φεγγάρι θα χαθεί,

το χορτάρι κι αυτό θα μαραθεί.

Μα στην καθημερινή σου χλαίνη

ανθός αμάραντος το αίμα μου

θα μένει.

Δεν ξεριζώνονται οι νύχτες από μέσα μας,

βλασταίνουν φύλλα και κλαδιά

κι έρχονται τα πουλιά του έρωτα και κελαηδούνε.

Δεν ξεριζώνονται οι νύχτες από μέσα μας,

οι σπόροι τους φυτρώνουν δάσος σκοτεινό,

στις λόχμες του ο φόβος ενεδρεύει.

Ζώα μικρά και ζώα άγρια το κατοικούν

όχεντρες έρπουν και ρημάζουν τις φωλιές μας,

λιοντάρια ετοιμάζονται να μας ξεσκίσουν.

Δεν ξεριζώνονται οι νύχτες από μέσα μας,

έγιναν δάσος σκοτεινό και μας πλακώνουν.

Σαν τους αριστερούς σας αγαπώ, αδέλφια μου

κι αυτοί όπως κι εμείς διαρκώς κατατρεγμένοι

αυτοί για το ψωμί - εμείς για το κορμί,

αυτοί για λευετεριά - εμείς για έρωτα,

για μια ζωή δίχως φόβο και χλεύη.

Σαν τους αριστερούς σας αγαπώ, αδέλφια μου

παρόλο που κι αυτοί μας κατατρέχουν.

Απ' το Βαρδάρη ως το Συντριβάνι

κι από τον Πύργο ως την πλατεία Δικαστηρίων

σε ψάχνω σ' όλα τ' αγοραία, πεζοδρόμια.

Απ' το Βαρδάρη ως το Συντριβάνι

κι από τον Πύργο ως την πλατεία Δικαστηρίων

έφαγα όλα τα γιαπιά για να σε βρω.

Μην είσαι σε κανένα σινεμά, μην παίζεις σε κανένα 

σφαιριστήριο ή τάχα πια ρουφήχτρα να σε χαίρεται 

σε πιο δωμάτιο, σε πιο πάρκο, σε πιο κέντρο;

Και τριγυρνώ μονάχος κι αξεδίψαστος απ' το Βαρδάρη 

ως το Συντριβάνι. Δεν εξαρθρώνεται αυτός ο πυρετός, 

δεν επανδρώνεται με άλλους η καρδιά μου.

ΑΠΟΚΟΣΜΟΣ

Κάνε το σώμα μου φωλιά

Για κάθε σου μεράκι

Για να κουρνιάζουν μέσα μου

Τα όνειρά σου

Υπάρχει τόση αφθονία λουλουδιών

Γιατί λοιπόν παραπονιούνται οι μέλισσες;

Είσαι υπόκοσμος

Είμαι απόκοσμος

Καινούριο χιόνι πέφτει

Επάνω στο παλιό

Κι άλλες νιφάδες βιάζονται να γίνουν λάσπη

Όσο σε λατρεύω τόσο διαφθείρεσαι

Κάτι ξέραν οι αρχαίοι

Που λάτρευαν αγάλματα

Είσαι υπόκοσμος

Είμαι απόκοσμος

Απόψε η νύχτα στόλισε το πάρκο

Με τα πιο διαλεχτά καθάρματά της

Θανάση γιατί έκοψες το άλφα από μπροστά

Για ένα γράμμα χάνεις την Αθανασία

ΣΕ ΕΝΑ ΛΑΪΚΟ ΦΙΛΟ

Μη βάζεις, σε παρακαλώ , αρώματα.

Μ΄ αρέσει η μυρωδιά του κορμιού σου.

Πιο όμορφο άρωμα από τον ιδρώτα σου δεν έχει

Θέλω να γεύομαι την αρμύρα του στήθους σου.

Να ρουφώ την μοσκοβολιά της μασχάλης σου,

Να μουσκεύω στην υγρασία των σκελιών σου.

Μη βάζεις, σε παρακαλώ αρώματα.

γιατί βιάζεσαι να ξεχάσεις το χωριό και το μηχανουργείο;

Τι τα θέλεις εσύ αυτά τα μοσχοσάπουνα;

Θα σου χαλάσουν ύπουλα τον ανδρισμό σου.

Μη βάζεις, σε παρακαλώ, αρώματα.

Μέσα σε χίλιους φλώρους είδα και έπαθα να βρω έναν άντρα.

Μείνε λοιπόν αυτό που είσαι:

Ένα αχάλαστο λαϊκό παιδί.

Το απόγευμα τραβήξαμε κατά το εκκλησάκι

και μου 'παιξε ακορντεόν. Ήταν ωραία,

και το λιβάδι ήσυχο, μες στη λιακάδα.

Το πρόσωπό του είχε αγλαϊστεί

από τον ήλιο και τη μουσική,

και φάνταζε τόσο αγνός, που ντράπηκα

γιατί είχα ακόμα φαντασία και αισθήσεις.

Έτσι, Θεέ μου, σκέφτηκα, να γίνονταν

πριν από τη στιγμή εκείνη: ένα τραγούδι

να σβήνει αργά αργά στη φυσαρμόνικα

σα μια νεανική αγνότητα που φεύγει.

Όσο περνούν οι μέρες και μακραίνει

η ηλικία της σεμνότητας, αισθάνομαι

τις ανεπαίσθητες ραγισματιές εντός μου

από νύχτα σε νύχτα να πληθαίνουν.

Δρόμοι που πήρα με χαμηλωμένα μάτια

φώτα που πέσαν πάνω μου ανηλέητα,

λόγια πιο πρόστυχα κι απ τις χειρονομίες.

Μα πιο πολύ, η όψη της μητέρας μου

όταν γυρνώ αργά το βράδυ και τη βρίσκω

μ ένα βιβλίο στο χέρι να προσμένει

βουβή, ξαγρυπνισμένη και χλωμή.

Εσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας
κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά,
έναν ώμο ν' ακουμπάτε την πίκρα σας,
ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας,
κοκκινίσατε άραγε για τη τόση ευτυχία σας,
έστω και μια φορά;
Είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή
για τους απεγνωσμένους;


Τίτλος: Τα τραγούδια της Αμαρτίας
Συνθέτης: Μάνου Χατζιδάκι
Ποίηση: Ντίνος Χριστιανόπουλος, Γιώργος Χρονάς
Συνολική διάρκεια:42' Είδος: Τραγούδια 
Κυκλοφορία: ΣΕΙΡΙΟΣ SMH 96002.2
Ερμηνεία:Αντρέας Καρακότας (φωνή),
Ντόρα Μπακοπούλου (πιάνο)

Πρώτοι σχεδιασμοί τίτλων, του Μάνου Χατζιδάκι:
  -Τροπάρια της Αμαρτίας
  -Τροπάρια των Δρόμων
  -Τροπάρια για τους δρόμους της Θεσσαλονίκης
  -Η Αμαρτία είναι βυζαντινή και ο έρωτας αρχαίος


"Μπαίνοντας στη Θεσσαλονίκη το '45, αργά το βράδυ της Μ. Πέμπτης είχε τελειώσει η λειτουργία και οι εκκλησίες άδειες, φωτισμένες ηχούσαν πένθιμα. Περπατούσα μόνος και θαμπωμένος - είπα από μέσα μου: «Θεέ μου, πόση αμαρτία πρέπει να περιέχει αυτή η πόλη για να 'χει τόσες εκκλησίες».
Μάνος Χατζιδάκις, 4 Ιανουαρίου 1993

         Τούτο το έργο του Μάνου Χατζιδάκι είναι ένας κύκλος τραγουδιών πάνω σε ποίηση Ντίνου Χριστιανόπουλου και Γιώργου Χρονά (Έργο 50). Ένας κύκλος τραγουδιών που ο συνθέτης δεν πρόλαβε να ενορχηστρώσει και να ηχογραφήσει έτσι εκδόθηκε στον υπέροχο τούτο δίσκο στην αρχική του μορφή, για πιάνο και φωνή. Ο Χατζιδάκις σκόπευε να γράψει το έργο για νεανική λαϊκή φωνή, ανδρική χορωδία και στρατιωτική μπάντα. Εδώ στην λιτή και απέριττη τούτη μορφή του, το ακούμε από τον Αντρέα Καρακότα (φωνή) και την Ντόρα Μπακοπούλου (πιάνο).

      Τα τραγούδια της Αμαρτίας απασχόλησαν τον Μάνο Χατζιδάκι τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του. Με τον ενδεικτικό υπότιτλο «Η αμαρτία είναι βυζαντινή και ο έρωτας αρχαίος», ο δίσκος περιέχει δεκαπέντε τραγούδια του συνθέτη από τα οποία, άλλα ηχογράφησε δουλεύοντας με τον Ανδρέα Καρακότα στο σπίτι του και άλλα καταγράφηκαν σε παρτιτούρες.
Το τραγούδι «Τύψεις» με την φωνή του Μάνου Χατζιδάκι που ακούμε στο δίσκο είναι από ιδιωτική ηχογράφηση.

Η σειρά των τραγουδιών, όπως την προέβλεπε ο συνθέτης, τηρήθηκε σχεδόν αυτούσια αν εξαιρέσουμε το τραγούδι «Σαν τους αριστερούς», το οποίο είχε αρχικά παραληφθεί. 
Πρόκειται για δεκαπέντε μουσικά ποιήματα ερμηνευμένα με λαϊκή καθαρότητα από τον Ανδρέα Καρακότα.
Το έργο είναι «αφιερωμένο» από τον Μάνο Χατζιδάκι σε όσους ακόμη μπορούν να διαβρωθούν από την μουσική και το τραγούδι.

Πηγές:

 -Ένθετο του δίσκου «Τα τραγούδια της αμαρτίας»
 -Το επίσημο site του Μάνου Χατζιδάκι: www.hadjidakis.gr